Skriiand tròch Ken Ho

‘t Meseeúm Maaetene ies ‘n biesoender meseeúm. Dit oenderfaand iek déé ‘t iek ‘t òp 11 septimber 2018 beseeke ien ‘e stéé Frèèanser. Oeral ien ‘e stéé wââden graaete dooken òp ‘e moeeren òphange, jin ‘t oer ‘n tentóónstelling ien ‘t Museeúm Maaetene ienfemeeare. It geeng òm ‘t teema “lâând fan letien”, het mie déé mei eenen tienke deent oeen ‘e Frieske kempaanje “lâând fan taael”. En krekt neiderhand kòòm iek tò wetten, tròch ‘e históóriske tiedskrift “Fryslân (Frieslâând)”, de uutgaive fan julie en augustus 2018, die ‘t iek ien ‘t Meseeúm kapie hew, dòt deze assoosaasje mei sin deent is. Yn ‘t flieden wééad ‘t letien, wúrmei’t een mei ‘n òòar kòmmeniseerje koo, en nó ies ‘t ‘t Friesk (mei al sien streektaaelen ienbegriept) dòt as ómgangstaael tèènet fóór alle méénsken.

‘t Beseek fan ‘t meseeúm Maaetene het mie ‘n belangrieke feit biebròòt: Dòt er ien ‘e previensje Frieslâând déé ‘n úniefersiteit wééad, en jó befaand jer krekt ien ‘e stéé Frèèanser, de Franker Universiteit (jó Frèèanser Úniefesiteit). ‘n Búlte históóriske dookeminten binne ien ‘t Meseeúm bewaaed bliiand. En deze keer hee-en wie wòl gelòk, ómdòt ‘n nieje tentóónstelling (de grätste en folsliendste jitte ien ‘t Meseeúm, só lang’t iek ‘t sizze ken), ien ‘t biesoender oer ‘e Frèèanser Úniefersiteit tó besèèn wééad. It heet “De Franeker universiteit als spiegel van Europa (Jó Frèèanser Úniefesiteit as spèègel fan öroopa)”.

Mei mien meseeúmkaaet mòòcht iek hest mei eenen ‘t Meseeúm ien kòmme. Der wééaden ómtrint trèè fe-dèèpingen, en iek faand de skilderiien òp ‘e moeere fan ‘e twädde fe-dèèping tiege mòòi. Jéé lòtten de studinten fan déé sèèn jin ‘t ien ‘e úniefesiteit jitte stúúdeere hewwe. Déé wééad it hest tjian de sluutingstied. Sòdwaaende wééad it mie nâât lokt, de nemmen fan ‘e skildere méénsken goo tò oenthââlden. Mar iek leeuw dòt it óm, oender òòaren, Anna Maria van Schurman (it èèaste mins dòt de keleezjes fan ‘e Frèèanser Úniefesiteit biewenje mòòcht) en René Descartes (‘n bekend Frans fielesoof die’t ‘m ien ‘e úniefesiteit fóór trèè moeenen ienskriiand hee) geeng. Sèm faand iek ‘t prachtig dòt Frieslâând ooit ‘n Úniefersiteit hee jò ‘t sò’n belangrieke persòònaazjes as gasten ooit òpfangd hee. Het jammer dòt jò nâât meer bestinzen het nei ‘t jiir 1811, déé ‘t ‘t tròch ‘t befel fan Naapòléong òpheft wââd.

Òp ‘e bóppeste fe-dèèping wééad ‘n graaet allegaartjen fan letiense booken tò besèèn, jin ‘t déé tròch ‘e leeraaeren òpsteld wââden. Jimme kenne mei eenen feele hò’t skoeele déé wééad, wúr ‘t ‘t letien de ómgangstaael wééad. Riege efter riege fan booken leinen skeen òp ‘e bookenkasse. Dyami en iek hewwe ek ‘n paar letiense sinnetjes lèèsd. Jéé beskrieuwden de aagindaa fan ‘n moeting fan leeraaeren en studinten, biefóórbééld waa’t en waa’t oeenwèèzig wééaden. It feelde oft iek der wééad mei akedeemisie fan déé.