Vroaggesprek deur Dyami Millarson

Dyami Millarson (hiernoa DM): Woarom hes Grunnegers mit mie leerd? Wat hes doarmit veur ogen? Wils doe wat biezunders mit leren van t Grunnegers zeggen of bereiken? Wils ‘n statement moaken of zo? 

Ken Ho (hiernoa KH): Grunnegers wordt veuraal ien pervinzie Grunnen sproken. Doar wer vrouger Oostfrais sproken. ‘k Wil noagoan of t Grunnegers doar nog kenmaarken van het en zo joa, houveul. Mien onnerzuik gaait om Oostfraise wottels van t Grunnegers.

DM: Wat vins ‘t stoerst aan ‘t Grunnegers? Vertel over sproakleer, oetsproak en/of woordenschat.

KH: Grunnegers het veul deursloekte n-klanken. Bepoalde lidwoorden bennen nait zo voak broekt as ien t Hollands. Lu zeggen “ik heb west” veur t waarkwoord wezen. ‘t Onnerschaaid tussen bedraigen (bedriegen) en bedraaigen (bedreigen) klinkt schier. Biezondere woorden bennen d’r veul van, zoas stoet (brood), zoezen (zeuren) en aandoeken (knuffelen). ‘t Is wel opmaarkelk dat ‘t woord ‘nuver’, dat ik ken van t Frais doar ‘t zoveel beduudt as ‘roar’, ‘schier’ beduudt ien ‘t Grunnegers.

DM: Kins mie vertellen wat moakt ‘t Grunnegers oet veur Aailandsters (Schiermonnikoogs)? Woarom hes deze moand weerom ‘t Aailandsters bestudeerd? Woarom hes Aailandsters tougelieks mit Grunnegers bestudeerd?

KH: Omreden ‘k dink dat Grunnegers op Aailandsters liekt. Bieveurbeeld, verboeging van Grunneger waarkwoorden “goan” en “stoan” en Aailandster waarkwoorden ‘gain’ en ‘stain’ hemmen aandere vormen ien twijde en darde persoon enkelvoud. ‘Ik goa’, moar ‘doe gaais’ en ‘hai gaait’ ien Grunnegers, en ‘ik gai’, moar ‘dò gieste’ en ‘hy gie’ ien Aailandsters. Deur Grunnegers en Aailandsters tougeliek te bestuderen, wil ‘k zain hou of zai op nkander lieken. Hierdeur verfris ik nait allain mien kennis van t Aailandsters, moar ‘k zai de toal ook van ‘n aandere ienvaalshouk, noamelk dij van t Grunneger.

DM: Wat gaais mit Grunnegers doun? Wat bennen nou dien wiedere plannen? 

KH: ‘k Wil voaker Grunnegers schrieven en de klanken van toal tot mie deurdringen loaten. Mien wiedere plannen bennen om Grunnegers te vergelieken mit Aailandsters oet Nederlaand en Zoaterlandster Oostfrais oet Duutslaand. ‘k Wait nog nait of zai mit nkander tou doun hemmen, moar ‘t ken meschain zo wezen omreden baaident ien t oosten sproken worren.

DM: Wat teksten hes lezen ien ‘t Grunnegers? 

KH: ‘k Heb legenden en korte verhoalen ien t Grunnegers lezen en ook n stuk of wat hoofdstukken ien Grunneger biebel lezen.

DM: Woar hes Grunnegers leerd? Van wel hes Grunnegers leerd? 

KH: ‘k Heb toal van die leerd. Ik wil lezers wat over die vertellen. Dyami Millarson, dij ‘n vrund van mie is, het mie mit oetsproak holpen. Hai het mie ook ‘n bult motiveerd. Schriefwieze van ‘t Grunnegers wiekt wel wat van oetsproak òf en om doar ‘n vinger achter te kriegen het hai mie d’r ‘n bult mit holpen.

DM: Veur wat toalen dinks dat ‘t goud is om Grunnegers proaten te kennen? Woarveur daint it bie ‘t leren van aandere talen? 

KH: Ik dink dat Grunnegers proaten mie meschain helpen zel bie ‘t leren van Oostfraise toal dij ien Duutsland dicht bie Grunnen sproken wordt. ‘t Dunkt mie dat klanken van t Grunnegers belangriek wezen zellen om mie te helpen bie ‘t roaden van Oostfraise oetsproak.

DM: Woarover zels artikels schrieven ien ‘t Grunnegers? 

KH: Over ‘t doagliekse leven. Grunnegers wordt veuraal proat mit mensken dij om die hin leven.