Geschreven door Dyami Millarson

De maand februari staat voor ons, dat zijn Ken Ho en ik, volledig in het teken van het leren van het Saterland(er)s dat 40 kilometer over de Duitse grens dicht bij Groningen gesproken wordt.

Mijn vader noemt het ook wel ‘Saters’, hegeen niet ongepast is omdat het in de eigen taal eigenlijk ook zo heet, namelijk Seeltersk. Het eigene wat er van oudsher in Saterland gesproken wordt is Fries. Dit is niet hetzelfde Fries als er in Friesland, gewest van het Koninkrijk der Nederlanden, algemeen gesproken en geschreven wordt.

Saterlands behoort tot het Oost-Fries oftewel Oosterlauwers Fries, omdat het Saterland, evenals Groningen en Schiermonnikoog, gelegen is aan de oostkant van Lauwersmeer, en dit is derhalve dezelfde soort Friese taal die er vroeger in de middeleeuwen te Groningen, met name in de zogeheten Ommelanden (d.w.z. de landgebieden om Groninger stad heen), gesproken werd.

Om deze geschied- en aardrijkskundige redenen is het zeer ter zake doend voor ons om het ‘Saters’ met het Eilands en Gronings te vergelijken. Wij hebben ons om voorgenoemde redenen hier in januari ook al op voorbereid; we hebben ons gestort op de studie van het Groningers tezamen met de studie van het Schiermonnikogers.

Op zoek zijnde naar oude Friese overblijfselen, hebben wij het Gronings en Schiermonnikoogs naast elkander bestudeerd om zodoende de overeenkomsten en verschillen vlugger op te merken. Ditzelfde willen wij in februari herhalen, maar dan willen we het Saterlands naast het Schiermonnikoogs en Gronings leggen.

Al enige opmerkelijke dingen zijn mij opgevallen, zoals de overeenkomende afwijking ten opzichte van het Nederlandse en West-Friese woord ‘goed’ in de stamklinker van het Schiermonnikoger woord ‘gúed’ en het Saterlander en Groninger woord ‘goud’, die alle dezelfde betekenis dragen. Deze waarneming is al een goed begin en zoals men zegt, een goed begin is het halve werk!