Geschreven door Dyami Millarson

Altijd wou ik al Elfdaals leren sinds ik op internet gelezen had in 2012 over het Elfdaals en een Elfdaals grammaticaboek in datzelfde jaar via internet op het spoor gekomen was. Het was een droom die ik jammer genoeg niet eerder kon verwezenlijken vanwege een darmoperatie in 2013. Maar het is misschien toch ergens goed voor geweest dat het op de lange baan geschoven werd want het is nu misschien een veel beter moment om het Elfdaals te leren en te bevorderen. Ik sprak Björn Rehnström in september 2018 aan de telefoon en hij zei dat de Elfdaalse gemeenschap nu voor een breekpunt staat. Hij nodigde ons beslist uit om Elfdaals te leren en om een taalproject te doen voor het Elfdaals zoals wij in 2018 destijds ook voor het Schiermonnikoogs gedaan hadden. Hij was heel aardig en hij ons meedenken om kosten te besparen en de juiste boeken uit te kiezen. Ik heb hem beloofd dat we een Elfdaals taalproject gaan doen voor het Elfdaals in 2019 en nu is het zover.

1 april is de begindatum voor ons Elfdaals taalproject, zoals dit jaar 1 februari de begindatum was voor het Saterlands taalproject en 1 maart de begindatum voor het Helgolands taalproject. Ik kwam er later achter dat deze begindatums wel een bijzondere betekenis voor elke taal kunnen hebben. Ik had het no zo uitgedacht, maar 1 maart bleek heel goed bij het Helgolands te passen, omdat dat de datum is dat ze op Helgoland de terugkeer van het eiland vieren naar Duits gezag, waardoor de Helgolanders naar huis konden terugkeren. Dit is dus een hele emotionele datum voor de Helgolanders en ik denk dat ze het wel leuk zullen vinden dat wij met ons taalproject voor het Helgoland juist op die datum begonnen zijn. Het moest zo lopen, denk ik dan maar. Ik heb de talen eigenlijk alleen maar ingedeeld op afstand ten opzichte van Friesland. Wij wouden namelijk stapje voor stapje verder gaan en zoveel mogelijk eerst de talen leren die het dichtst bij onze thuisbasis in Leeuwarden/Friesland zijn, waar we oorspronkelijk met onze liefdadigheid begonnen zijn. We groeien derhalve langzaam uit vanaf die locatie en proberen de meest bedreigde talen in de buurt van Leeuwarden/Friesland als eerst te leren. Dit is niet alleen leuk, maar ook wel practisch, omdat we vanuit Leeuwarden/Friesland als startpunt onze taalreizen in Europa ondernemen.

Het was in 2017 in het nieuws dat er een serieuze poging bestaat om het Elfdaals te redden met Minecraft. Het Elfdaals wordt gesproken vooral door ouderen in Elfdaal (Älvdalen in Zweeds). Er zijn maar zo een 60 jonge sprekers en het is mij niet bekend hoe vloeiend zij de taal beheersen ten opzichte van de ouderen en hoe goed zij de taal uitspreken; graag wil ik hier nog het fijne van weten. Net als het Hindeloopers dat wij in 2018 geleerd hebben, is het Elfdaals een bijzonder behoudende taal; het heeft bijna stilgestaan in de tijd. Het Elfdaals is tevens een mooi klinkende taal, althans dat is mijn mening omdat ik mij grote belangstelling voor uitspraak en de oorsprong/geschiedenis ervan heb. De uitspraak van het Elfdaals spreekt me dus erg aan en het geeft me een idee hoe het Oudnoords, dat de Wijkingen spraken, geklonken moet hebben. De ruinen, de schrifttekens van de Wijkingen, zijn het langst bewaard gebleven bij de sprekers van het Elfdaals. Dit komt doordat de taal gesproken wordt op een redelijk afgelegen oord. Het is een bosachtig gebied waar het Elfdaals gesproken wordt en vanwege de band van taal met omgeving/natuur, mag het Elfdaals met recht beschouwd worden als een taal van de bomen. Sinds 24 mei 2016 is het Elfdaals met de ISO 639-3 taalcode ovd opgenomen als taal in de databank van SIL. De aanvraag van de Elfdaalse gemeenschap om als taal beschouwd te worden door SIL is gewoon op internet te lezen. Glottolog in 2019 beschouwt het Elfdaals echter nogthans als een dialect, maar dan van een zogeheten Daalse taal (eng. Dalecarlian language) die onafhankelijk is van de Zweedse taal en dus is het ook een vorm van erkenning. Ik vermoed zelf eerder dat Daals geen taal is, maar een taalfamilie. Vandaar noem ik het Elfdaals wel een taal en beschouw ik het als onderdeel van de Daalse taalfamilie. Ik wil later ook de andere Daalse talen leren en die zijn eveneens ernstig bedreigd; ik wil later graag meer weten over de talen die allemaal in de nabijheid van het Elfdaals gesproken worden en er nauw aan verwant zijn.