Geschreven door Dyami Millarson

Er spreekt een zekere naïviteit uit oude teksten. Dat komt omdat de wereld van vroeger een stuk eenvoudiger was. Men was zeer gelovig, hoefde minder na te denken en de algemene kennis of wetenschap was vooral praktisch. Dit is terug te zien in het taalgebruik van vroeger. Men schreef heel anders – en daarom veronderstel ik ook dat men heel anders sprak in het dagelijks leven. De onderwerpen waren meer voorspelbaar en men dacht minder diep na. Men kon wel diep nadenken, maar men had daar geen behoefte aan. Daarom zijn de boeken van vroeger veel eenvoudiger wat de inhoud betreft – althans indien men zich bekwaamd heeft in de oudtijdse taal die inmiddels voor jongeren als echte vreemde taal toch wel enige studie vereist.

Het lezen van oude teksten lijkt op het eerste gezicht saai, maar het geeft juist een zekere rust. Men kan teruggaan naar een vergane tijd en in de huidige gedachten duiken van de mensen die destijds leefden. Als men veel oude teksten leest, dan begint men het wereldbeeld van die tijd te begrijpen en als het goed is, dan zal men in toenemende mate over de mogelijkheid beschikken om de wereld van vroeger zich te verbeelden. Het lezen van oude teksten verbreedt de kijk op de wereld en het biedt een andere manier van kijken. De mens zoekt naar gemak. De wereld is steeds ingewikkelder geworden, maar dat is juist niet waar de mens behoefte aan heeft in zijn hart. Het is de menselijke aard om in een makkelijke wereld te willen leven waar hij of zij rust mag ervaren.

De inheemse talen van Nederland – zoals het Oosterschellings, Schiermonnikoogs en Hindeloopers – zijn weerspiegelingen van de plaatselijke historie in Nederland. Dit is heel waardevol voor mensen die op zoek zijn naar rust. Ik ervoer het als bijzonder rustgevend toen ik de drie voorgenoemde inheemse talen in 2018 eigen maakte. Men vindt in de oude, inheemse talen van Nederland nog de onschuld van weleer terug, en dit is de echtheid of authenticiteit die men nu veelal mist in de maatschappij. Alles gaat zo snel, alles is zo ingewikkeld en wij worden overspoeld met informatie. Wij worden hier onrustig van. Begrijpelijk wordt er door alle onrust bij ons een grote behoefte op aan rust opgewekt. Hieraan beantwoordt de studie van inheemse talen en culturen van Nederland.

Men kan wel zeggen dat wij niet terug kunnen naar het verleden toen alles makkelijker was, maar dit is onwaar: de inheemse talen, net zoals de oude Nederlandse teksten, bieden ons een uitvlucht. Wij kunnen onszelf opladen met het leren spreken en schrijven van de kleine talen die er in Nederland vanouds gesproken worden. Het helpt ons om al de in ons collectief geheugen begraven cultuur op te diepen en weer in ere te herstellen. Wij kunnen de oude onschuld terugbrengen door de taaltjes van ons landje te leren en daarmee redden wij een hoop erfgoed, waarvan het nageslacht door ons toedoen ook het rustgevend genot mag ervaren.