Geschreven door Dyami Millarson

Operation X ofwel Operatie X in Nederlandstalige vorm is ontstaan in de tachtiger jaren toen mijn vader Kenneth Millarson een ontwerper was met een eigen zaak op het Neude in Utrecht waar hij handgemaakte en handbeschilderde meubels en trouwkleding verkocht. Er zat een hele filosofie achter. Hij hield zich met name bezig met de verbetering en verandering van de maatschappij. Het ging daarin vooral om een evenwicht tussen het oude en nieuwe: mens en natuur in het verleden en heden, wetenschap en technologie in de moderne tijd en het scheppen van een nieuwe (droom)wereld door middel van kunst- en bouwvormgeving en het inrichten van ruimtes. Dit samenvloeisel van mens, natuur, wetenschap, technologie, kunst, bouw (architectuur) en ruimtelijke indeling (interieurontwerp) kenmerkte het werk van mijn vader, waarbij het hoofddoel was om al deze zaken in te zetten voor het scheppen van en geheel eigen wereld. Het ging om een totale transformatie, een totale overgave aan het zijn (het eeuwige) en het worden (het vergankelijke) van de wereld.

Het beantwoordde al destijds aan een geestelijk of filosofisch gemis, het bood aan de mens en natuur een eigenheid en schoonheid die toen al niet meer van deze moderne tijd waren. Mijn vader ontwierp niet slechts kunst, maar hij schiep een wereld die bij hem ingegeven was vanuit het onderbewuste, en daarom was hij als filosoof-kunstenaar niet de schepper of maker, maar het oergevoel en de natuur die zich in zijn wezen manifesteerden waren de scheppende krachten achter zijn werk; hij liet zich dus leiden door spontaan in hem opgekomen oer- of natuurvormen die hij vermengde met het moderne, zoals lampen, meubulair, gordijnen en bruidskleding. Het ging in zijn werk echt om (natuurlijke) sfeer, d.w.z. het gevoel dat de (natuurlijke of natuurgeïnspireerde) omgeving de mens geeft en diens werking op het menselijk welzijn. Uit dit artistiek-filosofische milieu van de 20ste eeuw is de 21ste-eeuwse Stichting Operatie X voor talen, culturen en perspectieven voortgekomen.

Operatie X in zijn huidige vorm, die wetenschap en technologie en kunst omarmt, is een directe voortzetting van dezelfde natuursfeergeïnspireerde wereldscheppingsmissie, die Operatie X oorspronkelijk in de tachtiger jaren kenmerkte. Operatie X is niet zomaar opnieuw in leven geroepen, de 21ste-eeuwse Operatie X is niet zomaar een reïncarnatie of wedergeboorte van de 20ste-eeuwse vroege voorloper, maar het is de natuurlijke en logische filosofische transformatie die Operatie X ondergaan heeft gedurende enkele jaren van filosofische bezinning nadat mijn vader zich als een mediterende monnik van de drukte des levens ontrokken had en zich toegelegd had op het verder uitwerken van zijn gedachtegoed over het nut van het menselijk bestaan in de context van de natuur en de moderne wereld en de rol van de kunst voor de invulling van dat nut. Daarbij kwam wederom het onderwerp van transformatie kijken: waar gaat het allemaal naartoe? De transformatie die Operatie X ondergaan heeft is een van filosofische diepgang. Het is een lange filosofische reis geweest om dit punt te bereiken. De sjamaan bij oervolkeren onttrekt zich van de mensen en op een geestelijke reis gaat om wijsheid te vergaren en raad van het bovennatuurlijke te krijgen; de filosofische vooruitgang was op mijn vaders pad gekomen door een samenkomst van omstandigheden, die hem, zoals Odin die zijn oog opofferde in ruil voor wijze inzichten, in staat stelden om op geestelijk gebied nieuwe hoogtes en dieptes en breedtes te verkennen. Dit was het lot voor mijn vader zoals het door de wereldboom Yggdrasil vloeide, want als de zaken anders gelopen waren, was hij nooit tot de huidige inzichten gekomen.

Operatie X is dus nooit opgehouden en het heeft filosofisch voortbestaan nadat mijn vader gestopt was met zijn zaak op het Neude; de terugkeer van Operatie X is enkel een terugkeer in het publiek nadat het een lange filosofische transformatie ondergaan heeft tijdens mijn vaders meditaties in zijn persoonlijke levenssfeer, waardoor het publiek geen notie kon hebben van de ontwikkelingen totdat die volledig uitgewerkt waren en als voldoende af(gemaakt) aanvoelden. Operatie X van de 21ste eeuw is de enige legitieme opvolger van mijn vaders werk in de 20ste eeuw, omdat Operatie X zich niet anders had kunnen ontwikkelen dan de kant waar het opgegaan is; Operatie X is het voortvloeisel van het lot dat mijn vader ervaren heeft en hem de mogelijkheid verschaft heeft om verder te werken aan zijn gedachtegoed tijdens zijn opvoeding van mij als zijn zoon. Hij had zich teruggetrokken om mij groot te brengen en tijdens mijn opvoeding heb ik gezien hoe zijn levensfilosofie ontwikkelde, zelfs heb ik als kind de unieke kans gehad om aan mijn vaders filosofie-kunstproject, ja zelfs artistiek-filosofisch levenswerk, bij te dragen met mijn spontane jeugdige fantasie en nieuwsgierigheid. Het was mijn vaders inzicht dat hij veel van mij kon leren en ik van hem, zo hebben wij vanaf mijn geboorte een geestesverstandhouding opgebouwd en mijn opvoeding maakte deel uit van zijn filosofie-kunstproject, omdat hij tot het inzicht gekomen was dat het krijgen van een kind, de biologische reproductie, de kern van het leven is; hij vroeg zich namelijk altijd al af wat de nut van het leven is en toen hij bij tijdens mijn geboorte zag was zijn vraag voor goed beantwoord en barstte hij uit in tranen van geluk. Terwijl ik van de zijlijn mijn vaders filosofische ontwikkeling op een natuurlijke manier gevolgd heb zonder dat het mij aangeleerd of opgedrongen was, leek het mij en mijn vader passend dat ik met het nieuwe concept van Operatie X met mijn eigen inzichten over taal, cultuur en levensbeschouwing heel voorzichtig en stapsgewijs naar buiten zou treden en langzamerhand onze wereldscheppende ideeën aan de mensen zou voorleggen met het doel om gezamenlijk een mooiere wereld te verwezenlijken met een evenwicht van het oude en nieuwe.

Toen mijn vader als filosoof-ontwerper afstand nam van zijn zaak op het Neude rond mijn geboorte en zich langzamerhand steeds meer richtte op mijn opvoeding, begon mijn vaders filosofische zielenreis pas echt en gedurende die periode van zijn leven, waarin hij mij grootbracht, hield hij zich steeds meer bezig met de transformatie van de maatschappij – dit onderwerp fascineerde hem in toenemende mate – en hij stelde zichzelf telkens de vraag: waar moet dit allemaal naartoe? Mijn vader gaf om deze vraag omdat hij een betere wereld wou nalaten voor het nageslacht; wie wil immers een slechtere wereld voor zijn kinderen? Gezien vanuit deze levensvraag die mijn vader zichzelf herhaaldelijk stelde over waar het allemaal met de wereld naartoe moet en zocht te beantwoorden gedurende mijn opvoeding, is het van groot belang om de volgende vraag te stellen: wat is de huige missie of doelstelling van Operatie X?

Met de inbreng van mijn visie voor Operatie X naast de filosofische ontwikkeling van mijn vader houdt de missie in dat wij o.a. ons toeleggen op het behoud van talen, culturen en perspectieven, met name die van minderheden, door deze allemaal eigen te maken. Zo stimuleert Operatie X de mensen om in te zien dat bedreigde talen met alles wat erbij hoort zoals cultuur gered kunnen worden door ze te leren. Evenzo dient de natuurlijke, spontane en mysterieuze overgang van vader op zoon, die er met Operatie X plaatsgevonden heeft, als voorbeeld voor hoe de belangrijke overdracht van ouderen op jongeren voor minderheidstalen succesvol kan geschieden; er heerst een vraagstuk onder de mensen, zoals bijvoorbeeld te Hindeloopen, hoe er een zekere erfopvolging plaats kan vinden, waardoor de jongeren legitieme opvolgers van de ouderen worden in het bezigen van de authentieke taal, cultuur en levensbeschouwing. Operatie X meet zich deze filosofisch-artistieke voorbeeldfunctie om uit te beelden hoe een nieuwe wereld of werkelijkheid geschapen dient te worden aan.